แผนการดำเนินงานอาเซียนด้านสิ่งแวดล้อม
ตามแผนงานประชาคมสังคมวัฒนธรรมอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568
วิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียน พ.ศ. 2568 ตระหนักถึงความสำคัญในเรื่องสิ่งแวดล้อม โดยกำหนดมาตรการการดำเนินการไว้ในแผนงานประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน พ.ศ. 2559 - 2568 ภายใต้ประเด็น “ความยั่งยืน” ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี้
ความยั่งยืน (Sustainable)
เพื่อที่จะบรรลุเป้าหมายสูงสุดของประชาคมอาเซียนในปี พ.ศ. 2568 ท่ามกลางบริบทของการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ทางสังคมและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ แผนงานประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียนได้กำหนดบรรจุประเด็นความยั่งยืนไว้เป็นส่วนหนึ่งของแผนงาน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมและพัฒนาสังคมที่สมดุลและมีสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน สามารถตอบสนองความต้องการของประชาชนในทุกรุ่นทุกสมัยได้ เพื่อการเป็นประชาคมอาเซียนที่เข้าถึงสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืนได้อย่างเท่าเทียมกันและสามารถเกื้อหนุนการพัฒนาสังคมและขีดความสามารถในการต่อยอดไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนต่อไปได้ ทั้งนี้ ได้กำหนดผลลัพธ์ที่มุ่งหวังและมาตรการเชิงยุทธศาสตร์ ได้แก่
1. การอนุรักษ์และการจัดการความหลากหลายทางชีวภาพและทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน (Conservation and Sustainable Management of Biodiversity and Natural Resources)
1.1 สร้างความเข้มแข็งต่อความร่วมมือในระดับภูมิภาค เพื่อปกป้อง ฟื้นฟู ส่งเสริมการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน
1.2 สร้างความเข้มแข็งให้ความร่วมมือในระดับภูมิภาคว่าด้วยการจัดการป่าไม้อย่างยั่งยืน และการดำเนินการตามข้อตกลงอาเซียนในเรื่องมลพิษจากหมอกควันข้ามแดน
1.3 ส่งเสริมความร่วมมือเพื่อปกป้อง ฟื้นฟู และการใช้สิ่งแวดล้อมทะเลและชายฝั่งอย่างยั่งยืน
1.4 รับนำแนวปฏิบัติที่ดีมาใช้และพัฒนานโยบายในการจัดการผลกระทบที่มีต่อน่านน้ำชายฝั่งและสากลและปัญหาสิ่งแวดล้อมข้ามพรมแดน
1.5 ส่งเสริมการพัฒนานโยบายและขีดความสามารถ และแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศในการอนุรักษ์ทรัพยากรอย่างยั่งยืน
1.6 ส่งเสริมการพัฒนาขีดความสามารถในการทำงานเพื่อให้มีการจัดการระบบนิเวศและทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน
1.7 ส่งเสริมความร่วมมือเกี่ยวกับการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อไปสู่ระบบนิเวศและทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืนโดยใช้สิ่งแวดล้อมศึกษา
1.8 เสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับหุ้นส่วนระดับโลกและระดับภูมิภาคและสนับสนุนการปฏิบัติตามความตกลงและกรอบดำเนินงานระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้อง
1.9 ส่งเสริมบทบาทของศูนย์อาเซียนเพื่อความหลากหลายชีวภาพ
1.10 สนับสนุนการปฏิบัติตามแผนยุทธศาสตร์ความหลากหลายทางชีวภาพปี พ.ศ. 2563 และเป้าหมายไอจิอย่างเต็มที่
2. เมืองที่มีความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม (Environmentally Sustainable Cities)
2.1 ส่งเสริมการทำงานแบบมีส่วนร่วมและบูรณาการในการวางผังเมืองและการบริหารจัดการสำหรับการเป็นชุมชนเมืองอย่างยั่งยืน
2.2 เสริมสร้างขีดความสามารถของสถาบันในระดับชาติและท้องถิ่นในการพัฒนาเมืองให้น่าอยู่
2.3 ส่งเสริมการประสานงานระหว่างภาคส่วนที่เกี่ยวข้องเพื่อนำมาซึ่งการเข้าถึงที่ดินที่สะอาด สถานที่สาธารณะสีเขียว อากาศที่บริสุทธิ์ น้ำที่สะอาดและปลอดภัยและถูกสุขอนามัย
2.4 ส่งเสริมเมืองที่เป็นมิตรต่อเด็ก เยาวชน ผู้สูงอายุ และคนพิการ โดยการจัดหาระบบโครงสร้างพื้นฐานที่สามารถเข้าถึงได้และมีความยั่งยืน
2.5 เสริมสร้างความเชื่อมโยงเชิงบวกด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมระหว่างพื้นที่เมือง ชานเมือง ชนบท
2.6 เสริมสร้างนโยบายและยุทธศาสตร์ด้านการบริหารจัดการผลกระทบของการเพิ่มจำนวนประชากร และการเคลื่อนย้ายถิ่นฐานไปอยู่อาศัยในเมืองอย่างมีประสิทธิภาพ
3. สภาพภูมิอากาศที่ยั่งยืน (Sustainable Climate)
3.1 เพิ่มพูนขีดความสามารถในการดำเนินการเกี่ยวกับการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
3.2 พัฒนาการตอบโต้ต่อความท้าทายด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
3.3 ยกระดับการให้ภาคเอกชนและชุมชนเข้าถึงกลไกทางการเงินใหม่ ๆ เพื่อรับมือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
3.4 เสริมสร้างขีดความสามารถขององค์กรและรัฐบาลท้องถิ่นในการทำรายการก๊าซเรือนกระจก
3.5 ส่งเสริมรัฐบาล ภาคเอกชน และชุมชนในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก
3.6 บูรณาการมิติของการจัดการความเสี่ยงด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในการวางแผนเฉพาะสาขา
3.7 เสริมสร้างความเข้มแข็งให้หุ้นส่วนระดับโลกและสนับสนุนการดำเนินการตามข้อตกลงและกรอบการดำเนินงานระหว่างประเทศต่าง ๆ อาทิ กรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (UNFCCC)
4. การผลิตและการบริโภคอย่างยั่งยืน (Sustainable Consumption and Production)
4.1 เสริมสร้างความเข้มแข็งให้หุ้นส่วนระหว่างภาครัฐกับภาคเอกชนด้านการส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
4.2 ส่งเสริมสิ่งแวดล้อมศึกษา ความตระหนักรู้ และขีดความสามารถในการบริโภคอย่างยั่งยืนและการดำรงชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในทุกระดับ
4.3 เพิ่มพูนขีดความสามารถของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้องในการจัดการขยะที่ดี และการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ
4.4 ส่งเสริมการบูรณาการยุทธศาสตร์และแนวปฏิบัติที่เป็นเลิศเกี่ยวกับการผลิตและการบริโภคอย่างยั่งยืนในนโยบายระดับชาติและระดับภูมิภาค