ฐานข้อมูลกองการต่างประเทศ

คณะทำงานอาเซียนด้านสิ่งแวดล้อมเมืองยั่งยืน
(ASEAN Working Group on Environmentally Sustainable Cities: AWGESC)

 

 

  บทนำ:

            เมืองต่างๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีการขยายตัวอย่างรวดเร็ว และจำนวนประชากรในเมืองเพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่าในช่วง 25 ปีที่ผ่านมา โดยในปี พ.ศ.2556 ประชากรอาเซียนเกือบ 300 ล้านคนอาศัยอยู่ในเมือง และจากการคาดการณ์ในอีก 15 ปี ข้างหน้า พื้นที่เมืองของอาเซียนคาดว่าจะต้องรองรับประชากรอีก 100 ล้านคน ซึ่งแนวโน้มเหล่านี้สร้างแรงกดดันอย่างสูงต่อประเทศสมาชิกอาเซียน โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อการวางผังเมืองในด้านโครงสร้างพื้นฐานและบริการสาธารณะอื่นๆ รวมถึงพื้นที่สีเขียว พื้นที่การเกษตร และพื้นที่สาธารณะเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ เพื่อให้สิ่งแวดล้อมยั่งยืนและน่าอยู่ การรองรับการขยายตัวในระบบเมืองที่มีการวางแผนและประสานกัน เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตของชาวเมืองจึงเป็นความท้าทายสำคัญที่ต้องอาศัยการประสานงานด้านนโยบายที่เข้มแข็ง ผู้คนที่อาศัยอยู่ในเขตเมืองก็มีความเสี่ยงมากขึ้นต่อภัยพิบัติทางธรรมชาติ เช่น น้ำท่วมและภัยแล้ง และผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ดังนั้น การพัฒนาเมืองที่มีความยืดหยุ่นต่อสภาพอากาศและเมืองคาร์บอนต่ำที่สนับสนุนการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจึงเป็นความท้าทายที่สำคัญอีกประการหนึ่ง

 

            สิ่งสำคัญคือต้องทำให้แน่ใจว่าเมืองและพื้นที่เมืองในอาเซียนมีความยั่งยืนทางสิ่งแวดล้อมและลดผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และตอบสนองความต้องการทางสังคมและเศรษฐกิจของประชาชน ตามที่ระบุไว้ใน ASCC Blueprint 2025 โดยอาเซียนได้มุ่งมั่นที่จะสนับสนุนเมืองที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเสริมสร้างแนวทางแบบมีส่วนร่วมและบูรณาการในการวางผังเมืองการจัดการสำหรับการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืนสู่อาเซียนที่สะอาดและสีเขียว ส่งเสริมการประสานงานระหว่างภาคส่วนที่เกี่ยวข้องเพื่อให้การเข้าถึงที่ดินสะอาด พื้นที่สาธารณะสีเขียว อากาศสะอาด น้ำสะอาดและปลอดภัย และสุขอนามัย ความสำเร็จในการพัฒนาเมืองที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนในอาเซียน อันจะนำไปสู่การบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์การสหประชาชาติ โดยเฉพาะเป้าหมายที่ 11 (เมืองและชุมชนที่ยั่งยืน) ซึ่งส่งเสริมความจำเป็นในการทำให้เมืองและการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์มีความครอบคลุม ปลอดภัย ยืดหยุ่น และยั่งยืนในระดับโลก

 

            แผนยุทธศาสตร์อาเซียนด้านสิ่งแวดล้อม (ASEAN Strategic Plan on Environment: ASPEN) ได้คาดการณ์ล่วงหน้าสำหรับ 10 ปี เพื่อส่งเสริมความร่วมมือและการดำเนินการร่วมกันทั่วประเทศสมาชิกอาเซียน ให้สามารถจัดการกับความท้าทายที่สำคัญในการวางแผนและการพัฒนาเมืองที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนและมีการปรับตัวต่อสภาพภูมิอากาศ โดยมุ่งเน้นที่แผนงาน 2 ด้าน ได้แก่

            (1) การวางผังเมืองอย่างยั่งยืน การพัฒนา และการดำเนินการ

            (2) เมืองที่มีความยืดหยุ่นต่อสภาพภูมิอากาศและเมืองคาร์บอนต่ำ

 

  ความสำเร็จ:

  1. ข้อริเริ่มอาเซียนว่าด้วยเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน (The ASEAN Initiative on Environmentally Sustainable Cities: AIESC)

            ข้อริเริ่มของอาเซียนว่าด้วยเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน (AIESC) ซึ่งได้รับการรับรองโดยรัฐมนตรีสิ่งแวดล้อมของอาเซียนเมื่อปี พ.ศ. 2548 ทำหน้าที่ช่วยเหลือเมืองต่างๆ ของอาเซียนในการแสวงหาความยั่งยืนทางสิ่งแวดล้อม โดยข้อริเริ่มฯ ได้สนับสนุนเมืองขนาดเล็กและมีการเติบโตอย่างรวดเร็ว ซึ่งกิจกรรมส่วนใหญ่เป็นระดับภูมิภาคที่อิงตามตัวชี้วัดหลักของเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน (Environmentally Sustainable Cities: ESC) สำหรับอากาศสะอาด ที่ดินสะอาด และน้ำสะอาด นอกจากนี้ อาเซียนได้ริเริ่มโครงการรางวัลเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืนของอาเซียน และใบรับรองด้านอากาศสะอาด น้ำสะอาด และที่ดินสะอาด ให้กับเมืองต่าง ๆ ในอาเซียนเพื่อส่งเสริมความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมในเมืองด้วยการยกย่องความพยายามที่เป็นแบบอย่างและแบ่งปันแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดของชนพื้นเมืองเพื่อรักษาเมืองให้สะอาด เขียวขจี และน่าอยู่

  2. โครงการเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืนของอาเซียน (ASEAN ESC Model Cities Programme)

            โครงการเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืนของอาเซียนเป็นข้อริเริ่มระดับภูมิภาคที่มุ่งส่งเสริมการพัฒนาเมืองสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืนของประเทศสมาชิกอาเซียน โดยให้การสนับสนุนทางเทคนิคและงบประมาณ รวมถึงการสนับสนุนรูปแบบอื่นๆ เพื่อเพิ่มขีดความสามารถให้ท้องถิ่นสำหรับดำเนินโครงการริเริ่มในรูปแบบ Bottom-up และเสริมสร้างกรอบและการดำเนินการเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืนในระดับชาติ นอกจากนี้ ยังส่งเสริมความร่วมมือระหว่างเมืองและเวทีประชุมที่กว้างขวางและครอบคลุมในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน โดยได้รับการสนับสนุนจาก Japan-ASEAN Integration Fund (JAIF)

  3. การสัมมนาระดับสูงเรื่องเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน (High Level Seminar on Environmentally Sustainable Cities: HLS-ESC)

            การสัมมนาระดับสูงเรื่องเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน (HLS-ESC) จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 เพื่อส่งเสริมการแลกเปลี่ยนข้อมูลและส่งเสริมการดำเนินการร่วมกันอย่างเป็นรูปธรรมเกี่ยวกับเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศในการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก (East Asia Summit: EAS) โดยมุ่งเน้นนโยบายและกรอบกฎหมาย ตลอดจนโครงการที่เกี่ยวกับเมืองสิ่งแวดล้อมยั่งยืน

  4. โครงการอากาศสะอาดเพื่อเมืองขนาดเล็ก (Clean Air for Smaller Cities)

            โครงการฯ ได้รับทุนสนับสนุนจากรัฐบาลแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี โดยให้การสนับสนุนเมืองขนาดเล็กและขนาดกลางของประเทศสมาชิกอาเซียนในการพัฒนาและดำเนินการตามแผนอากาศสะอาด (Clean Air Plans: CAPs) เพื่อปรับปรุงคุณภาพอากาศและสนับสนุนการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน ซึ่งที่ผ่านมาโครงการสามารถสนับสนุนการดำเนินงานของสินค้าที่ปล่อยมลพิษ 10 รายการ การพัฒนาแผนอากาศสะอาด 6 แผน และส่งมอบหลักสูตรฝึกอบรม 5 หลักสูตรผ่านการฝึกอบรม 35 ครั้ง

  5. โครงการ City Links Pilot Partnership

             เป็นโครงการแลกเปลี่ยนทางเทคนิค ระยะเวลา 18 เดือน ที่มุ่งเน้นการเสริมสร้างความยืดหยุ่นของสภาพภูมิอากาศในเมืองและการปรับตัวของประเทศสมาชิกอาเซียน โครงการได้รับทุนจากองค์การเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศของสหรัฐอเมริกา (United States Agency for International Development: USAID) และดำเนินการโดย International City/County Management Association (ICMA) และ Institute for Sustainable Communities (ISC) โดยมีเป้าหมายเพื่อกำหนดแนวทางเชิงโครงสร้างและกลยุทธ์สำหรับการเรียนรู้แบบเมืองต่อเมืองเกี่ยวกับความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อมให้สอดคล้องกับเป้าหมายของอาเซียน รวมถึงสานต่อความสำเร็จเบื้องต้นของโครงการเมืองต้นแบบด้านสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืนของอาเซียน โดยเมืองในอาเซียนจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายความรู้ออนไลน์ที่มีอยู่เพื่อเชื่อมโยงผู้ปฏิบัติงานและส่งเสริมการแลกเปลี่ยนทางเทคนิคที่ยั่งยืน

 

  วัตถุประสงค์:

             1. เพื่อให้แน่ใจว่าเมืองและเขตเมืองของอาเซียนมีความยั่งยืนทางสิ่งแวดล้อม ในขณะที่ตอบสนองความต้องการทางสังคมและเศรษฐกิจของประชาชน

             2. ส่งเสริมการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืนและเมืองที่ยืดหยุ่นต่อสภาพอากาศในอาเซียน สู่อาเซียนที่สะอาดและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

 

  วิธีการดำเนินการ:

             คณะทำงานอาเซียนด้านเมืองสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน (ASEAN Working Group on Environmentally Sustainable Cities: AWGESC) เป็นผู้รับผิดชอบหลักในการดำเนินโครงการและกิจกรรมต่างๆ ของพื้นที่ที่มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์ โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอื่นๆ และ/หรือพันธมิตรจะได้รับการปรึกษาหารือสำหรับกิจกรรมข้ามภาคส่วนและข้ามเสาหลัก ทั้งนี้ AWGESC ดูแลประเด็นการวางแผน ด้านเทคนิค และการนำไปปฏิบัติภายใต้ลำดับความสำคัญเชิงกลยุทธ์นี้ ในขณะที่รัฐมนตรีสิ่งแวดล้อมอาเซียนและเจ้าหน้าที่อาวุโสอาเซียนด้านสิ่งแวดล้อมจะเป็นผู้กำหนดนโยบายและแนวทางเชิงกลยุทธ์สำหรับการทำงาน โดยประเทศผู้นำของแต่ละโครงการ/กิจกรรมจะพัฒนาข้อเสนอแผนการดำเนินงานโดยละเอียด ดำเนินกิจกรรมโดยประสานงานกับประเทศสมาชิกอาเซียนและสำนักเลขาธิการอาเซียน

 

  พันธมิตรและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย:

             กิจกรรมภายใต้ลำดับความสำคัญเชิงกลยุทธ์ดำเนินความร่วมมือระดับภูมิภาคกับองค์กรที่ดำเนินงานเกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน โดยพันธมิตรหรือแพลตฟอร์มที่มีศักยภาพ อาทิ โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP) คณะกรรมาธิการเศรษฐกิจและสังคมแห่งสหประชาชาติสำหรับเอเชียและแปซิฟิก (UNESCAP) สหภาพยุโรป สมาคมการจัดการเมือง/มณฑลระหว่างประเทศ (ICMA) และสถาบันเพื่อชุมชนที่ยั่งยืน

             กิจกรรมเพื่อสนับสนุนการวางแผน การเสริมสร้างขีดความสามารถ และการแลกเปลี่ยนความรู้ในอาเซียนสามารถดำเนินการผ่านความร่วมมือและการสนับสนุนจากประเทศคู่เจรจาหรือหุ้นส่วนเพื่อการพัฒนา อาทิ ประเทศญี่ปุ่น สาธารณรัฐประชาชนจีน สาธารณรัฐอินเดีย องค์การเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศของสหรัฐอเมริกา (USAID) Deutsche Gesellschaft fürInternationale Zusammenarbeit (GIZ) และสถาบัน Global Environmental Strategies (IGES) เป็นต้น